ĐẶC ĐIỂM CỦA BỆNH TIM VÀ CÁC DẤU HIỆU NHẬN BIẾT

1. Đặc điểm bệnh tim

Tổ chức y tế Thế giới (WHO) thống kê hàng năm có khoảng 17,9 triệu người tử vong do bệnh tim, trong đó có 85% trường hợp gây ra bởi bệnh nhồi máu cơ tim và đột quỵ. Tại Việt Nam, hàng năm có gần 200.000 người chết vì bệnh tim, con số này cao hơn so với tỷ lệ tử vong do ung thư. Đáng chú ý, các loại bệnh như động mạch não, mạch vành và động mạch ngoại biên đang trở nên phổ biến ở những người trẻ trong khi trước đây, các bệnh trên thường xuất hiện ở người cao tuổi. Tuy nhiên, những năm gần đây tỷ lệ mắc bệnh tim mạch ở người trẻ gia tăng đáng kinh ngạc.

Bệnh tim (Nguồn: Internet)

Các loại bệnh tim mạch thường gặp bao gồm: Rối loạn nhịp tim, cao huyết áp, bệnh mạch vành, các bệnh về van tim cùng nhiều loại khác. Dưới đây là những nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng tử vong.

2. Nguyên nhân 

Nguyên nhân gây ra bệnh phụ thuộc vào từng loại bệnh cụ thể. Dưới đây là một số loại bệnh tim và nguyên nhân thường gặp:

• Bệnh động mạch vành: Sự tích tụ của các mảng chất béo trong động mạch, gọi là xơ vữa động mạch. Do thói quen sống không lành mạnh ít vận động, thừa cân và thói quen hút thuốc có thể dẫn đến xơ vữa động mạch.
• Rối loạn nhịp tim: Các nguyên nhân do hút thuốc, bệnh động mạch vành, lạm dụng ma túy, bệnh tiểu đường, dị tật tim bẩm sinh, huyết áp cao,…
• Dị tật tim bẩm sinh: Nguyên nhân bao gồm bệnh lý, thuốc men và yếu tố di truyền. Một số dị tật có thể phát triển ở người trưởng thành do cấu trúc tim thay đổi
• Bệnh cơ tim bị giãn nở: Do lưu lượng máu sau khi bị tổn thương do cơn đau tim bị giảm, nhiễm trùng, độc tố và cả một số loại thuốc. Bệnh này cũng có thể bắt nguồn do nguyên nhân di truyền từ ba mẹ.
• Bệnh cơ tim phì đại: Thường là do di truyền hoặc phát triển do áp lực huyết áp cao hoặc quá trình lão hóa.
• Bệnh cơ tim cứng: Có thể xuất phát từ các bệnh như rối loạn mô liên kết hoặc sự tích tụ các protein bất thường (bệnh amyloidosis).
• Nhiễm trùng tim: Các bệnh nhiễm trùng thường do vi khuẩn, vi rút và ký sinh trùng xâm nhập vào tim.
• Bệnh van tim: Có thể là kết quả của dị tật van tim bẩm sinh hoặc van tim bị hỏng do rối loạn mô liên kết, nhiễm trùng.

3. Triệu chứng

Các dấu hiệu sau đây có thể giúp bạn nhận biết sớm khả năng mắc bệnh tim, và khi gặp chúng, bạn nên xem xét việc thăm khám tim mạch:

• Khó thở: Bệnh nhân có thể cảm thấy khó thở thường xuyên, như một cảm giác áp lực trên ngực, đặc biệt khi nằm nghiêng xuống hoặc khi thở sâu. 
• Cảm giác tức ngực: Bệnh nhân có thể cảm thấy nặng ngực, tức ngực, hoặc đau ở phần dưới xương ức. Các cơn đau thắt ngực thường có thể kéo dài khoảng 10 phút.

Đau thắt ngực là một trong những triệu chứng phổ biến của bệnh tim (Nguồn: Internet)

• Phù: Mặt sưng to, mí mắt bị sưng, hoặc bàn chân sưng sau khi thức dậy hoặc vào một thời điểm cụ thể trong ngày, có thể là dấu hiệu bạn đang gặp suy tim.
• Mệt mỏi và kiệt sức: Trong hoạt động thường ngày hoặc ngay sau khi thức dậy, bạn có thể cảm thấy mệt mỏi và kiệt sức. Hiện tượng này có thể do thiếu máu đến tim, phổi hoặc não.
• Nhịp tim nhanh và không đều: Khi cung cấp đủ máu cho cơ thể, nhịp tim có thể tăng nhanh để tăng khả năng bơm máu. Điều này có thể làm bạn cảm thấy lo lắng, có cảm giác tim đập nhanh, và thậm chí đánh trống ngực.
• Chóng mặt và ngất xỉu: Khi máu không đủ đến não hoặc nhịp tim bất thường, bạn có thể trải qua cảm giác chóng mặt hoặc ngất xỉu.

4. Những người có nguy cơ cao mắc bệnh tim

Các yếu tố nguy cơ góp phần vào sự phát triển của bệnh tim mạch bao gồm:

• Tuổi tác: Người cao tuổi có nguy cơ cao.
• Giới tính: Nam giới thường có nguy cơ mắc bệnh cao hơn so với phụ nữ. 
• Tiền sử bệnh gia đình: Nếu trong gia đình từng có người mắc bệnh tim mạch, đặc biệt là người thân trực hệ, bạn có nguy cơ mắc bệnh cao hơn.
• Chế độ ăn không lành mạnh: Một chế độ ăn uống giàu chất béo, nhiều muối, đường và cholesterol có thể tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch.
• Huyết áp cao: Huyết áp không kiểm soát được có thể gây làm dày và cứng động mạch, hạn chế sự lưu thông của máu.
• Tiểu đường: Tiểu đường tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch.
• Béo phì: Sự thừa cân cùng với béo phì tăng nguy cơ các yếu tố nguy cơ.
• Ít vận động: Thiếu tập thể dục thường kết nối với nhiều dạng bệnh tim mạch và yếu tố nguy cơ khác.
• Căng thẳng: Căng thẳng không được quản lý có thể gây hỏng động mạch và làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch cùng với các yếu tố nguy cơ khác.

Người béo phì có nguy cơ cao mắc bệnh tim (Nguồn: Internet)

5. Chẩn đoán 

Bác sĩ sẽ xác định bệnh tim mạch dựa trên những yếu tố sau:

• Lịch sử bệnh trong gia đình.
• Các yếu tố nguy cơ như hút thuốc, tiểu đường, béo phì, căng thẳng, và nhiều yếu tố khác.
• Xét nghiệm máu cùng các kiểm tra lâm sàng.
• Chụp X-quang tim.

Bên cạnh các phương pháp chẩn đoán truyền thống, có một số xét nghiệm bổ sung như sau:

• Chụp cộng hưởng từ tim (MRI).
• Điện tâm đồ (ECG).
• Máy theo dõi Holter.
• Siêu âm tim – Doppler tim.
• Đặt ống thông tim.
• Chụp cắt lớp vi tính tim (CT scan).

6. Các phương pháp điều trị bệnh tim

Các phương pháp điều trị bệnh tim đa dạng và phụ thuộc vào tình trạng cụ thể. Dưới đây là các phương pháp điều trị bệnh tim thông dụng:

• Thay đổi lối sống: Người bệnh tim nên lựa chọn cho mình một chế độ ăn uống ít chất béo và sodium, tập thể dục đều đặn (ít nhất 30 phút mỗi ngày trong tuần), từ bỏ hút thuốc và hạn chế việc uống rượu bia.
• Sử dụng thuốc: Sử dụng thuốc nào để điều trị sẽ phụ thuộc vào loại bệnh tim cụ thể của từng bệnh nhân.
• Phẫu thuật: Nếu thuốc không hiệu quả trong điều trị bệnh tim, bác sĩ có thể đề xuất phẫu thuật tim.

Một số trường hợp có thể sử dụng thuốc để điều trị bệnh tim (Nguồn: Internet)