Thomas Bartholin và hệ bạch huyết

• Bệnh tự kỷ, giảm trí nhớ và sương mù não: Thải độc Hệ bạch huyết vùng đầu như thế nào?
• Hệ thống bạch huyết: Đánh giá về tác động của nắn chỉnh xương
• Lập bản đồ hệ thống bạch huyết trên các quy mô cơ thể và các lĩnh vực chuyên môn: Báo cáo từ hội thảo của Viện Tim, Phổi và Máu Quốc gia năm 2021 tại Hội nghị chuyên đề về bạch huyết Boston
• Hệ bạch huyết và hạch canh gác: đường dẫn ung thư di căn
• Cấu trúc và sinh lý mạng lưới mạch bạch huyết – Phần 8: Bạch huyết đường liêu hóa và liệu pháp miễn dịch

Thời gian công bố: Tháng 12 năm 2016  1  Tabea Tietz

Thomas Bartholin (1616-1680)

Ông qua đời vào 4 tháng 12 năm 1680. Thomas Bartholin là một bác sĩ, nhà toán học và nhà thần học người Đan Mạch và là người đầu tiên mô tả đầy đủ toàn bộ về hệ bạch huyết của con người (năm 1652). Ông là một trong những người đầu tiên của Harvey khám phá về sự tuần hoàn của máu, ông được biết đến với những tiến bộ về lý thuyết gây mê lạnh, là người đầu tiên mô tả nó một cách khoa học.

Hệ bạch huyết

Vào thế kỷ thứ 5 trước Công nguyên, Hippocrates là một trong những người đầu tiên đề cập ngắn gọn đến hệ bạch huyết. Hơn nữa, bác sĩ người La Mã Rufus ở Ephesus đã xác định được các hạch bạch huyết ở nách, bẹn và mạc treo cũng như tuyến ức trong thế kỷ 1 đến thế kỷ thứ 2 sau Công Nguyên. Vào giữa thế kỷ 16, Gabriele Falloppio đã mô tả cái mà ngày nay được gọi là tuyến sữa là “ chảy qua ruột đầy chất vàng ” và Bartolomeo Eustachi, một giáo sư giải phẫu đã mô tả ống ngực ở ngựa là tĩnh mạch ngực. Bước đột phá tiếp theo xảy ra khi vào năm 1622, một bác sĩ  Gaspare Aselli, đã xác định được các mạch bạch huyết trong ruột ở chó và gọi chúng là nhũ trấp ruột non, ngày nay được gọi đơn giản là các tuyến sữa, ông cho rằng nó có chức năng là hấp thụ thức ăn. Các mạch sữa được gọi là loại mạch thứ tư và bác bỏ khẳng định của Galen rằng dưỡng chất được vận chuyển bởi các tĩnh mạch. Johann Veslingius đã vẽ những bản phác thảo sớm nhất về tuyến sữa ở người vào năm 1647.

Từ tuần hoàn máu đến hệ bạch huyết

William Harvey đã xuất bản một tác phẩm vào năm 1628 trong đó lần đầu tiên ông chỉ ra rằng máu tuần hoàn trong cơ thể thay vì được tạo ra mới bởi gan và tim. Gần hai thập kỷ sau đó, nhà khoa học người Thụy Điển Olaus Rudbeck đã phát hiện ra các mạch trong suốt trong gan chứa chất lỏng trong suốt (và không phải màu trắng), và do đó đặt tên cho chúng là các mạng bạch huyết bao quanh lá gan. Rudbeck cho biết thêm rằng chúng được đổ vào ống ngực và chúng có van. Ông đã thông báo kết quả nghiên cứu của mình tại cung điện của Nữ hoàng Christina, Thụy Điển.Tuy nhiên, ông lại không công bố kết quả nghiên cứu của mình trong một năm. Trong thời gian đó, các kết quả nghiên cứu tương tự được công bố bởi Thomas Bartholin, người cũng đã công bố rằng các mạch như vậy hiện diện ở khắp nơi trong cơ thể, không chỉ trong gan. Thomas Bartholin cũng là người đã đặt tên cho chúng là “các mạch bạch huyết.” Điều này đã dẫn đến một cuộc tranh cãi đắng cay giữa một trong những học trò của Bartholin, Martin Bogdan, và Rudbeck, người mà anh ta buộc tội sao chép. Alexander Monro, của Trường Y học Đại học Edinburgh, đã trở thành người đầu tiên mô tả chi tiết chức năng của hệ thống bạch huyết.

Thomas Bartholin, tóm tắt Antiquitatum veteris puerperii, 1676

Thomas Bartholin – Những năm đầu đời

Thomas Bartholin là con trai thứ hai trong sáu người con trai của bác sĩ, nhà thần học Caspar Bartholin (1585-1629)- người đã hình thành một nền khoa học quan trọng của Đan Mạch vào thế kỷ 17 với 12 thành viên trong gia đình trở thành giáo sư tại Đại học Copenhagen. Sau cái chết của cha mình, Thomas Bartholin đã được người em trai vợ là Ole Worm (1588-1654) là giáo sư y học và cũng là người chăm sóc cho ông ấy. Vào năm 1634, ông bắt đầu học thần học tại Copenhagen. Ba năm sau, với sự ủng hộ của vua và Worm, ông bắt đầu chuyến du học kéo dài 9 năm ở châu Âu và ở tại các trường đại học ở Paris, Leiden, Basel, Montpellier và Padua. Tại Leiden vào năm 1637, ông quyết định chuyển sang y học. Tại đây, dưới sự hướng dẫn của Johannes de Wale (còn được biết đến với tên Johannes de Waal hoặc Johannes Walaeus; 1604-1649), ông chủ yếu nghiên cứu về các mạch bạch huyết và lý thuyết lưu thông máu của William Harvey. Dưới sự chấp nhận của vua, Thomas Bartholin tiến hành các cuộc phẫu thuật trên xác người. Anh phát hiện ra ống dẫn chất nhầy trong cơ thể người, nó là một dòng chảy chất nhầy mạch bạch huyết đã được quan sát ở chó bởi Jean Pecquet vài năm trước đó.. Trong thời gian này, Bartholin dành tất cả tâm huyết cho nghiên cứu các mạch bạch huyết và mối quan hệ của chúng với các mạch máu. De Wale khuyến khích anh viết một bản cải thiện của sách giải phẫu do cha anh sáng lập. Với sự ủng hộ của de Wale và Franciscus Sylvius, bản sửa đổi này là công trình đầu tiên của Harvey và Gaspare Aselli.

Sự nghiệp học thuật

Worm khuyên Bartholin nên tập trung vào giải phẫu. Bartholin đến Basel và đã được trao bằng tiến sĩ y học vào năm 1645. Trong năm 1646, ông trở về Copenhagen, trở thành giáo sư tại khoa triết học, giảng dạy toán học và ngôn ngữ học. Vào năm 1649, ông kết hôn với Else Christoffer Datter. Một trong những đứa con của cô ấy, Caspar Bartholin lúc trẻ và là một nhà giải phẫu nổi tiếng. Một con trai khác, Thomas Bartholin lúc trẻ cũng là một nhà sưu tập quan trọng các bản thảo của Ireland và Đan Mạch và ông được coi là người sáng lập của khoa học lịch sử Scandinavia. Vào năm 1649, Bartholin đảm nhận chức vụ giáo sư giải phẫu từ Simon Pauli tại Khoa Y. Ông đã làm hiệu trưởng của đại học nhiều lần. Vào năm 1673, ông thành lập tạp chí khoa học đầu tiên của Đan Mạch tên là  “Acta medica et philosophica hafniensia”.

Những sự kiện quyết định số phận

Bartholin mắc bệnh lao nhưng đã khỏi bệnh nhờ đi du lịch tới Orléans, Montpellier và Padua. Sau đó, ông bị bệnh sỏi thận nặng. Đó là lý do tại sao ông hạn chế công việc giảng dạy của mình vào năm 1656 dưới sự cho phép của Vua Frederick III. Năm 1661, ông được bầu làm giáo sư danh dự, điều này giúp ông hoàn toàn thoát khỏi tất cả các môn học hàn lâm. Bên cạnh đó, cho phép ông điều hành khoa y học từ trang trại của mình tại Hagestedgaard được mua lại vào năm 1663,nơi ông có thể hồi phục cách Copenhagen 75 km và trang bị cho người thân của ông ấy với các vị trí giảng dạy. Năm 1670, toàn bộ thư viện của ông bị hỏa hoạn thiêu rụi.

Bartholin là bác sĩ được kính trọng nhất trong thời đại của ông ở Đan Mạch, đã có mối quan hệ rất tốt với nhà vua Đan Mạch và bắt đầu ban hành lệnh vào năm 1672 để tổ chức dịch vụ y tế  ở Đan Mạch. Vào năm 1673, ông tổ chức kỳ thi hộ sinh tại Copenhagen. Vào năm 1675, Bartholin trở thành Thẩm phán tại Tòa án Tối cao, vì lý do này mà ông từ chối vị trí giáo sư giải phẫu tại Đại học Padua. Vào năm 1680, Bartholin bán Hagestedgaard và trở về Copenhagen.

Thomas Bartholin qua đời tại Copenhagen vào ngày 4 tháng 12 năm 1680, ở tuổi 64. Gia đình của ông được phong tước vào năm 1731.

Link tham khảo: http://scihi.org/thomas-bartholin-lymphatic-system/